Zabytek na medal - nagroda Marszałka Województwa Opolskiego
Miejsce spoczynku Joanny hrabiny Schaffgotsch uhonorowane wyróżnieniem, marszałka województwa „ZABYTEK NA MEDAL”
Niesamowity życiorys hrabiny Joanny z Kopic jest dziś znany każdemu miłośnikowi lokalnej historii. Różnego rodzaju wersje tej opowieści (prawdziwe lub zmyślone) są powielane i publikowane na rozmaitych forach. A jest to historia o niezwykłej damie i industrialnej księżniczce, gdyż otrzymała spadek po królu cynku, Karolu Godulli – pismownia z epitafium z kościoła w Szombierkach. Dzięki małżeństwu z potomkiem dostojnego rodu Schaffgotschów, tworzyli przez ponad pół wieku udany związek.
Historię tą pięknie opisała Irena Twardoch w książce pt. „Z dziejów rodu Schaffgotschów”.
Mauzoleum rodziny Schaffgotsch zostało wybudowane pod koniec XIX wieku i przypisuje się autorstwo architektowi Karlowi Lüdecke (co w mojej ocenie nie jest prawdopodobne). Pierwszego pochówku dokonano 21 czerwca 1910 r., kiedy pochowano Joannę hrabinę Schaffgotsch, z domu Gryczik von Schomberg-Godulla – zapis z tablicy nagrobnej w mauzoleum. Zaś pięć lat później został pochowany jej mąż Hans Ulrich Gothard hrabia Schaffgotsch. Ich spoczynek został naruszony po 1945 roku, gdy grobowiec splądrowano, zaś trumny ze szczątkami hrabiów sprofanowano.
Przez dekady mauzoleum było otwarte, sarkofagi rozbite, a kości porozrzucane. Dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku, wszystkie szczątki hrabiów Schaffgotsch zostały złożone w skromnej mogile przed mauzoleum przez uwczesnego ks. Proboszcza A. Misika. I tak ta historia miała się zakończyć, gdyby nie spotkanie moje w 2017 roku z księdzem proboszczem Jarosławem Szeląg., spowodowało zmiany. Efekt widzimy dziś na własne oczy. Historia ta zmieniła nie tylko samo miejsce, lecz również odbudowała pamięć o hrabinie oraz rodzinie Schaffgotsch. Gdyby mi ktoś wtedy powiedział, że poznam potomków rodziny Schaffgotsch, i że w tak krótkim czasie uda się nam odrestaurować kaplicę – nie uwierzyłbym w to.
Nasze działania (parafii i moje), były finansowane z różnych źródeł, w tym z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Samorządu Wojewódzkiego Opolskiego. Dodatkowo cały dochód autorski z książki pt. „Kopice. Historia utraconego piękna” został przekazany na wkład własny jak i ofiary składane przez Parafian i darczyńców sympatyków historii śląskiego kopciuszka. Co roku wydawany jest kalendarz kolekcjonerski (na 2025 rok zatytułowany „Cztery pory roku w Kopicach”), który był wsparcien na remont zabytku, a dziś jest wsparciem na utrzymanie mauzoleum Schaffgotschów i stworzenie Izby Tradycji. Wywołując temat kalendarzy, nie wypadałoby wymienić:
Mariusza Przygodę, Adriana Niewiadomskiego, Henryka Niestroja , Yanna Tomy niesamowitego fotografika i profesora z Sorbony.
O działaniach było dość głośno z powodu licznych inicjatyw realizowanych z Parafią w Kopicach i portalem społecznym kopice.pl. Organizując akcje sprzątania parku pałacowego w Kopicach, jak i udostępnianie ruiny pałacu w trakcie Kopickich Spotkań Pałacowych, gościliśmy m.in. autorów książek związanych z historią Kopic:
dra Arkadiusza Kuzio-Podruckiego, Krystiana Gałuszkę, Stanisława Firszta, Macieja Siembiedę.
Nie należy zapomnieć o artystach, jak:
Jola Literska, która nie raz wykonywała dla nas wspaniałe koncerty z „Jo Joanną”. Grzegorz Połnka, który zrealizował teledysk do utworu „Ach mój smutku ma żałości” – można zobaczyć jak wyglądało mauzoleum wcześniej. Marcin Lauzer – organomistrz, który pokazuje swoją moc w palcach i piszczałkach organ. Nie można zapomnieć o niepowtarzalnym świętej pamięci Piotrze Baronie, który zorganizował koncert gospel. To wydarzenie spowodowało, że kościół w Kopicach „odleciał”. Piotrze brakuje mi Ciebie !
W czasie naszych wydarzeń, odbyły się pokazy filmów:
Teresy Kudyby „Prawda ponad wszystko” – historii o ks. Janie Dzierzonie.
Projekcja filmu min. z ostatnim ordynatem kopickim, hr. Schaffgotschem. To oczywiście bytomski Andrzej Klamt i jego „Schaffgotsch - Saga zapomnianego rodu”. Andrzeju, ten ród na pewno już nie jest zapomniany!
Samo mauzoleum dziś jest jednym z najpiękniej odrestaurowanych zabytków w Kopicach. Kościół, dzięki prowadzonym sukcesywnie od kilku lat remontom, zaczyna dorównywać „swojemu sąsiadowi”.
A pałac wreszcie znalazł odpowiedniego gospodarza, którego efekty pracy stopniowo widać również. Cieszy też współpraca z państwem Wiesiollek, którzy wspierają działania na rzecz ratowania dziedzictwa rodziny Schaffgotsch i samych Kopic.
Ten stan rzeczy cieszy bardzo, że inicjatywa, która z początku „była zabawą”, stała się czymś wyjątkowym i ważnym w moim dorobku.
Mamy przyjemność poinformować, że w dniu dzisiejszym nagrodę „Zabytek na Medal” otrzymało „nasze” mauzoleum. Wyróżnienie to przyznawane jest przez Marszałka Województwa Opolskiego, za działalność w zakresie opieki nad zabytkami lub za realizację wartościowych projektów konserwatorskich.
Pragniemy w tym miejscu wszystkim zaangażowanym bezpośrednio i pośrednio, podziękować za wspieranie naszego działania!
Maciej Mischok & Jarosław Szeląg
Społeczny Opiekun Zabytków ks. Proboszcz Parafii w Kopicach
Linki do filmów:
Mauzoleum Schaffgotschów w Kopicach: https://youtu.be/qkur0-K5U18
Wnętrze kaplicy: https://youtube.com/shorts/I5SaNRnfS24
Występ w mauzoleum: https://youtu.be/WxQL_pMZ9s