Lata wzrastania

Mała Joasia rośnie pod okiem Karola Goduli, w jego domu.

Otoczona troskliwą opieką, i jak możemy przypuszczać serdeczną troską gospodyni i prowadzącej dom Emilii Lukas a także samego Goduli. Godula widzi wrodzoną inteligencję dziecka i w trosce o jego edukację zatrudnia domowego nauczyciela M. Kulanka[1]. Niegdyś wcale nie rzadkie, domniemania, że Karol Godula był naturalnym ojcem dziewczynki w świetle ustaleń, współczesnych nam badaczy, okazały się bezpodstawne[2].

Dziewczynka coraz częściej towarzyszy Goduli. Jedzie z nim też w 1848 r. do Wrocławia. Wieść gminna twierdziła , że wyjechał zabierając dziecko, w ucieczce przed szerzącym się tyfusem. Dzisiaj powód wyjazdu nie jest jasny i jednoznaczny. Wiemy jednak schorowany i cierpiący od lat Godula zatrzymuje się w „Hotelu pod Złotą Gęsią”(„Zur Goldener Gans”) i tam w dniu 6 lipca 1848 roku umiera wg aktu zgonu przyczyną śmierci jest kamica układu moczowego. Nasza bohaterka ma wówczas tylko 6 lat. Już po raz drugi w swym krótkim życiu traci opiekuna: najpierw ojca, a teraz serdecznego opiekuna i wychowawcę. W przeddzień swej śmierci Godula sporządza i podpisuje testament, w którym ustanawia podopieczną i wychowankę swą jedyną spadkobierczynią, równocześnie zobowiązuje panią Lukas oraz wykonawców testamentu Maksymiliana Scheffera (przyjaciel i doradca Goduli) oraz Jana Fryderyka Finklera do zapewnienia opieki dziewczynce. Swym krewnym czyli siostrom i ich dzieciom pozostawił jedynie legaty pieniężne. Uniwersalna spadkobierczyni nieletnia Joanna Gryzik otrzymała wszystko cały zgromadzony przez Godulę majątek. W dniu śmierci Karola Goduli, jego majątek szacowano na 2 miliony talarów. Składało się na niego: 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty cynku, 28 kuksów w hucie "Karol", do tego dochodziły tereny: Orzegów, Szombierki, Bujaków, Bobrek, Paniowy. Dla porównania średnia pensja nauczycielki (bardzo dobrze płatna) rocznie wynosiła około 300 talarów. Testament zawierał klauzulę, że w przypadku bezpotomnej śmierci Joanny fortuna przypadnie siostrzeńcom Karola Goduli.

Opiekunowie nieletniej spadkobierczyni, Emilia Lucas, Maksymilian Scheffer i Jan Fryderyk Finkler umieścili dziewczynkę w cieszącej się bardzo wysoką renomą szkole klasztornej sióstr Urszulanek we Wrocławiu, gdzie otrzymywała gruntowne i jak na ówczesne czasy wysokie wykształcenie.

Maksymilian Scheffler, zgodnie z poleceniami swego przyjaciela a dobroczyńcy dziecka a, chronił Joasię i z czasem wystąpił o nobilitację szlachecką. Zależało mu by majętna panna, gdy dorośnie weszła w kręgi arystokracji nie tylko przemysłowej.

Król pruski Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern 6 października 1858 roku nadał jej szlachectwo zmieniając nazwisko na Gryzik von Schomberg – Godulla i przyznając herb. Znalazły się w nim błękit i złoto, barwy Górnego Sląska oraz górniczy młotek i pyrlik, aby każdy z potomków wiedział skąd wzięła się fortuna rodu .

[1] Irena Twardoch, Zdziejów rodu Schaffgotschów, Ruda Śląska 1999 s. 25

[2] Jan S. Dworak Karol Godula – pionier przemysłu cynkowego na Górnym Śląsku. Opole 1979 s.75